Waygo

ĐỘ ẨM GỖ VÀ QUÁ TRÌNH SẤY KHÔ

Khi mới khai thác, gỗ còn tươi với độ ẩm rất cao. Vì gỗ tươi còn rất ẩm nên trong quá trình thoát ẩm đến khi đạt đến độ ẩm của điểm cân bằng thớ gỗ, gỗ dễ bị cong vênh, đồng thời luôn luôn co ngót đối với mỗi đơn vị % độ ẩm giảm đi. Quá trình này luôn luôn xảy ra như nhau, bất kể loại gỗ phương pháp làm khô gỗ là gì.

Đối với các nhà sấy gỗ chuyên nghiệp, việc sấy gỗ luôn được thực hiện trong một môi trường kín (môi trường hầm sấy) với nhiệt độ và độ ẩm được kiểm soát cẩn thận để gỗ thoát ẩm, đồng thời tránh được tình trạng gỗ sấy bị quá khô, hoặc quá ướt, hoặc quá trình thoát ẩm xảy ra quá nhanh hoặc quá chậm ảnh hưởng đến lý tính và độ bền của gỗ thành phẩm. Gỗ quá khô hoặc chưa đủ khô nếu đưa ra gia công sẽ bị vênh hoặc tiếp tục co ngót, do đó người ta thường lựa chọn một mức độ ẩm đích (MC) nhất định tùy theo mục đích sử dụng của gỗ sấy bán thành phẩm.

Đối với các loại gỗ thông dụng tại Việt Nam dùng để gia công thành phẩm đồ gỗ xuất khẩu, độ ẩm đích này thường rơi vào khoảng 9% đến 12%. Việc đo kiểm tốc độ thoát ẩm, độ ẩm tức thời và độ ẩm đích của lô gỗ sấy chính xác trước khi ra lò là tối quan trọng trước khi đưa vào quá trình gia công ra sản phẩm.

CÁC PHƯƠNG PHÁP GIÁM SÁT LIÊN TỤC TRONG QUÁ TRÌNH SẤY

Như vậy,  khi vận hành hầm sấy gỗ người vận hành hầm sấy sẽ cần theo dõi độ ẩm gỗ (MC) liên tục  nhằm tránh trường hợp gỗ khô quá nhanh, quá chậm hoặc dừng quá trình thoát ẩm. Mỗi loại gỗ đều có một tốc độ thoát ẩm “an toàn”, và mục đích của quá trình giám sát là đảm bảo tốc độ thoát ẩm phải diễn ra trong ngưỡng an toàn này, không quá nhanh và không quá chậm.

Tại Việt Nam, người vận hành hầm sấy thường sử dụng các thiết bị đo độ ẩm gỗ cầm tay để đo gỗ mẫu lấy ra từ trong hầm thường xuyên trong quá trình sấy, nhằm xác định độ ẩm và tốc độ thoát ẩm. Nếu giám sát thủ công, quá trình này nên diễn ra càng thường xuyên càng tốt. Các dòng máy đo cầm tay (như của Wagner), bao gồm cả loại tiếp xúc và không tiếp xúc đều có thể sử dụng trong quá trình đo kiểm này. Các loại máy đắt tiền thường cho phép nhập thông số nhóm gỗ để cho ra kết quả chính xác hơn là các dòng máy không có tính năng này.

Máy đo độ ẩm cầm tay, thích hợp cho quá trình đo kiểm thủ công trong quá trình sấy, đo kiểm xác nhận độ ẩm ra lò, và đo kiểm độ ẩm trong quá trình gia công

Các hầm sấy sử dụng công nghệ điều khiển tự động, bán tự động và kiểu SCADA (như hệ thống Cloud Kiln của Waygo) thường tiến hành giám sát tự động thông qua bộ cảm biến (4 mẫu đến 8 mẫu) cắm vào các thanh gỗ mẫu trong hầm sấy, cho phép đọc giá trị tự động một cách thường xuyên, nhằm giám sát quá trình thoát ẩm của gỗ (độ ẩm tức thời, tốc độ thoát ẩm).

Các hệ thống sử dụng bộ điều khiển (ví dụ bộ Helio, TX2000N và các bộ điều khiển khác của nước ngoài) cho phép hiển thị độ ẩm gỗ ngay tại bộ điều khiển tại các hầm sấy. Người vận hành có thể đọc các chỉ số này định kỳ, lưu vào sổ theo dõi để giám sát tốc độ thoát ẩm của gỗ sấy.

Độ ẩm gỗ hiển thị tức thời tại bộ điều khiển ở mỗi hầm sấy (trong hình: giá trị 17.8%)

Đối với các hệ thống giám sát tiên tiến kiểu SCADA như hệ thống điều khiển Cloud Kiln của Waygo, hệ thống sẽ cho phép đo tự động liên tục các giá trị độ ẩm gỗ từ tất cả các hầm sấy trong nhà máy (lên đến 300 hầm sấy cùng lúc), lưu trữ và hiển thị thường xuyên tại bàn điều khiển trung tâm trong nhà máy. Người vận hành luôn luôn có trị số độ ẩm của tất cả các lô sấy, đồng thời tại bàn điều khiển trung tâm. Hệ thống cũng hiện thị (vẽ) biểu đồ đường thoát ẩm theo thời gian thực (tức thời) của tất cả các hầm sấy, cho phép việc đo ẩm diễn ra liên tục, lưu giữ liệu liên tục mà không cần thao tác thủ công tại các bộ điều khiển và ghi chép vào sổ sách theo dõi.

Dữ liệu liên tục ghi lại giá trị độ ẩm gỗ đang sấy (4 mẫu, giá trị là các đường vàng, xanh, cam, hồng) trong hệ thống điều khiển sấy tự động Cloud Kiln

Các hệ thống tiên tiến như Cloud Kiln còn tự gởi cảnh báo (đến điện thoại) mỗi khi tốc độ thoát ẩm của lô gỗ sấy vượt ra khỏi mức an toàn, đối với từng loại gỗ.

Tóm lại, việc giám sát tốc độ thoát ẩm của gỗ sấy trong hầm là quá trình quan trọng nhất của sấy gỗ. Gỗ sấy chất lượng tốt là gỗ có tốc độ thoát ẩm đều đặn, trong mức tốc độ an toàn của từng loại gỗ, theo đó sẽ cho ra thành phẩm đồng nhất về độ ẩm, lý tính và sức bền cao trong quá trình sử dụng.

Disclaimer: Việc chia sẻ, xuất bản lại nội dung bài viết này phải trích nguồn Công ty Cổ phần Waygo.

Bản quyền nội dung thuộc về Công ty Cổ phần Waygo. Mọi hình thức sao chép, công bố lại phải dẫn nguồn Công ty Cổ phần Waygo.